Nikodemowicz Marian Aleksander (1890–1952), inżynier architekt. Ur. 2 II w Mielnicy koło Tarnopola, był synem Ignacego, urzędnika sądowego, i Lubiny z Lewickich. Po ukończeniu gimnazjum w Brzeżanach studiował w Politechnice Lwowskiej w l. 1908–9 inżynierię lądowo-wodną, w l. 1909–15 architekturę. W l. 1914–16 pracował jako asystent, w l. 1916–21 jako starszy asystent, w l. 1921–8 jako adiunkt katedry budownictwa ogólnego na Wydziale Architektury we Lwowie, w l. 1917–18 jako wykładowca budownictwa ogólnego na Wydziałach Inżynierii i Architektury. W l. 1927–8 i 1930–6 był nauczycielem budownictwa ogólnego i rysunku odręcznego Państwowej Szkoły Przemysłowej we Lwowie, w l. 1944–50 docentem i starszym wykładowcą perspektywy malarskiej oraz geometrii wykreślnej na Wydziale Architektury Politechniki we Lwowie. Równolegle do pracy pedagogicznej rozwinął szeroką działalność architektoniczną. Wyszedłszy ze szkoły Tadeusza Obmińskiego, współpracował z nim w badaniach nad drewnianym budownictwem zabytkowym. W l. 1912–14 pracował w biurze architektonicznym Władysława Derdackiego i Witolda Minkiewicza, poza tym współpracował w l. 1914–15 z Adolfem Szyszko-Bohuszem i Marianem Osińskim. W r. 1915 rekonstruował z ramienia magistratu lwowskiego kamienicę Jana III Sobieskiego w Rynku lwowskim, w l. 1915–19 pracował w Lwowskiej Dyrekcji Kolejowej przy budowie zniszczonych obiektów oraz projektowaniu nowych, od r. 1925 prowadził własne biuro architektoniczne. W l. 1939–44 pracował w biurze technicznym magistratu lwowskiego, uniwersytetu i dyrekcji kolejowej.
N. był wszechstronnym i niezwykle czynnym architektem. Projektował Muzeum Narodowe w Warszawie (I nagroda w r. 1924, niezrealizowana), gmach Województwa i Sejmu Śląskiego w Katowicach (II nagroda na konkursie w r. 1923), katedrę i gmachy Kurii w Katowicach, w Poznaniu Państwową Szkołę Rzemieślniczą oraz Dokształcającą Szkołę Przemysłową, gmach Tow. Lekarskiego we Lwowie, sanatorium lwowskiej Kasy Chorych. Poza tym projektował i budował we Lwowie I (przy ul. Supińskiego) i II (przy ul. Mochnackiego) Domy Profesorów Uniw. Lwow., II Dom Akademicki tegoż Uniwersytetu przy ul. Poniatowskiego, oficerski dom mieszkalny przy ul. Jabłonowskich, Zakład Wychowawczy im. Abrahamowiczów, Klinikę Neurologiczną oraz Collegium Maximum Uniw. Lwow., wiele kamienic czynszowych i will prywatnych, gmachy Gimnazjum Żeńskiego im. Królowej Jadwigi, żeńskiej szkoły zawodowej, zarządu budownictwa wojskowego, rozbudowywał hangary w Skniłowie, poza tym projektował i budował kościoły w Brzuchowicach i Nienadowej, odbudowywał kościół Dominikanów w Podkamieniu, dom zdrowia skarbowców w Worochcie, Kasy Chorych w Dolinie i Mizuniu, Centralny Dom Zdrojowy w Morszynie (1934), Dom Starców w Dolinie, Dom Ludowy w Synowódzku Wyżnym, zespół budynków administracyjnych, gospodarczych i mieszkalnych cukrowni w Chodorowie, koszary wojskowe w Stryju i Brodach, wiele will w Jaremczu, Truskawcu i Worochcie, współpracował też z M. Osińskim przy odbudowie zamku Jana III w Żółkwi i jego adaptacji na starostwo i gimnazjum.
Przy zachowaniu samodzielnej myśli w projektowaniu przeszedł N. w swej twórczości ewolucję od akademickiego klasycyzmu przez modernizm lat dwudziestych do nowoczesnej architektury; w projektach nawiązywał do polskich tradycji architektonicznych. Opracował też kilka skryptów budownictwa ogólnego i perspektywy malarskiej, recenzował wiele prac architektonicznych. Poza architekturą wielką jego pasją były rysunek i malarstwo, szczególnie akwarelowe. Zmarł 8 II 1952 we Lwowie, pochowany został na cmentarzu Janowskim.
Z małżeństwa z Heleną z Dołżańskich miał synów: Eugeniusza, profesora medycyny, Aleksandra, architekta, i Andrzeja, kompozytora.
Łoza, Architekci; – Budownictwo wojskowe, 1918–1935, W. 1935 I 536, II 477; Domy mieszkalne Funduszu Kwaterunku Wojskowego 1927–1930, W. 1930 s. 27, 35, 60, 94–100; Minorski J., Polska nowatorska myśl architektoniczna w l. 1918–1939, W. 1970 s. 114, 115, 193, 194, 200, 217, 221, 232; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Politechnika Lwowska, jej stan obecny i potrzeby, Lw. 1932 s. 105; – „Arch. i Budown.” 1925 s. 20, 1929 s. 71–3; „Architekt” 1923 z. 6 s. 49, 52, 55; „Dzien. Lud.” 1923 nr z 19 IX s. 4; „Kur. Warsz.” 1923 nr z 18 IX, 1924 nr z 23 XII; „Słowo Pol.” 1924 nr 352 s. 2, 1925 nr 2, 1927 nr 106 s. 30, 1930 nr 238; „Świat” 1925 nr z 24 I s. 11; „Tyg. Ilustr.” 1925 nr z 31 I; „Tyg. Powsz.” 1952 nr z 9 III s. 8; „Wiek Nowy” 1923 nr z 19 X s. 10, 35, 1925 s. 9, 21, 1927 nr z 24 VI s. 5,1930 nr z 2 IX s. 8; – Informacje i dokumenty rodzinne.
Stanisław M. Brzozowski